Wat staat er in de nieuwe wet?
Geheime diensten uit verschillende landen wisselen met elkaar inlichtingen uit. Ook de Nederlandse geheime diensten doen dit. Deze uitwisseling vindt plaats op basis van vertrouwen: je kan immers nooit goed controleren wat er met de uitgewisselde inlichtingen in het buitenland gebeurt.
De uitwisseling van inlichtingen kan plaatsvinden in het kader van een samenwerkingsrelatie die er met een buitenlandse dienst bestaat. Voordat de diensten een samenwerkingsrelatie aangaan moeten ze onder andere rekening houden met de eerbiediging van de mensenrechten in het land van de buitenlandse dienst. Maar het is ook mogelijk om gegevens te verstrekken aan buitenlandse diensten waarmee geen samenwerkingsrelatie bestaat. In dat geval hoeft zo’n formele afweging niet plaats te vinden.
Wat de Nederlandse diensten óók mogen doen is gegevens die ze verzameld hebben maar nog niet hebben geanalyseerd, uitwisselen met buitenlandse geheime diensten. Deze gegevens noemt men “ongeëvalueerde gegevens”. Het gaat dan bijvoorbeeld om grote hoeveelheden gegevens die de diensten met behulp van de sleepnetbevoegdheid hebben vergaard en nog niet hebben geanalyseerd op relevantie.
Op het moment dat deze gegevens aan buitenlandse diensten verstrekt worden, zijn ze nog niet geanalyseerd door de Nederlandse diensten. Dit betekent dat de diensten niet precies weten waarover deze gegevens gaan. Ze kunnen dus geen volledige inschatting maken wat de gevolgen zullen zijn van het delen van deze niet-geanalyseerde gegevens met het buitenland.
In het geval dat de geheime diensten niet-geanalyseerde gegevens verstrekken aan buitenlandse diensten, moet de betrokken minister hiervoor toestemming geven. Er vindt geen voorafgaande toetsing door een rechter of onafhankelijke toetsingscommissie plaats.
Bronnen
- Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017:
- Uitwisseling gegevens met buitenlandse diensten zonder samenwerkingsrelatie: Artikel 64
- Uitwisseling gegevens met buitenlandse diensten samenwerkingsrelatie: Artikel 89
- Criteria voor samenwerkingsrelatie: Artikel 88